Eg hadde aldri vore sjømann, og visste lite om kva som venta.
- Vi er mange unge, og mange damer, hadde toktleiar Anne Helene Tandberg sagt.
- Det blir mykje fnising og latter.
- Kva gjer de når de har fri?
- Då ser vi film, for eksempel. Eller vi strikkar.
Å ja? Ute på havet venta det meg altså ein gjeng fnisete damer som sat ved sida av kvarandre i ein sofa og såg film og strikka – når dei ikkje jobba, med ein eller anna fisk eller eit botndyr eg aldri hadde høyrt om.
Så kom dagen då vi skulle om bord. Den utruleg store båten låg ved kai i Kristiansund, og eg klatra opp den utruleg bratte trappa med ryggsekken min. Etterpå har livet på havet lært meg at ryggsekkar eigentleg skal hengast opp-ned i masta for å få djevelskapen ut, men heldigvis er det ingen som har tatt sekken min. For sikkerhets skyld hadde eg handla med meg litt mat frå Kristiansund. Det er jo dumt å svelte når ein skal vere på havet i tolv døgn, tenkte eg. Det skulle vise seg å vere den mest unødvendige handleturen i mitt liv. Om bord i båten venta den lekraste hotellbuffeten. Stuerten og hjelparane hans diska opp med varme rettar, mange ulike salatar, oliven, soltørka tomatar, kabaret, eggerøre, røykt laks, gravlaks, varmrøykt laks, eggerøre, spekemat, skinke, mais, ostar, brød og så vidare. Eg lurte på om det var eit eingongstilfelle, ein slags velkommen om bord-gest, men gesten vart i så fall gjentatt – kvar dag!
Stuert Henning Gjervik lar seg ikkje stoppe av bølgjene, og lagar baccalao.
Og som om ikkje det var nok – tid til å vere trivelege har messepersonalet også.
- Dei passar på oss, forklarte ei av forskarane.
- Dei ser kor mange skulebollar som blir etne, og at alt forsvinn. Viss du ikkje hadde ete mat, eller viss du hadde lege på lugaren din og vore sjøsjuk, kan du vere heilt sikker på at dei hadde visst det – fordi dei bryr seg. Det gjer at eg føler meg trygg.
Laurdagskos i messa.
Sjølv føler eg meg trygg når eg legg meg om kvelden. Eg blir vogga i søvn kvar kveld, nokre gonger er bølgjene litt høgare enn andre. Men dei som står oppi styrhuset, om det er kapteinen, førstestyrmann eller overstyrmann, har vunne mi fulle tillit: dei har ti tusen knappar å regjere over, men dei ser ut til å ha full kontroll. Og viss ein vil nyte panoramautsikta over Norskehavet, så er det berre å komme på besøk! Eg skal ikkje la meg lure av det står «authorized personnel only» på døra, har dei sagt. Det gjeld visst alle.
Lenger nede i båten jobbar mannskapet, ingeniørar og forskarar døgnet rundt for å få gjort alt dei skal. Etter å ha laga 51 Hollywood-produksjonar av havbotnen på Mørebankane, og heist videokameraet (eller Campoden, på fagspråket) ned og opp i det uendelege, var dei langt frå ferdige. Då skulle dei begynne å heise nye reiskapar ned på havbotnen, ulike reiskapar for ulike prøver, slik at vi kunne ta på oss oljehyre, vernesko og gummihanskar og virkelig inspisere: Hei, raude sjøpølse! Hei, vesle tangloppe! Og hei på deg, tjukkpiggete kråkebolle! Endeleg skulle vi møtast, ansikt til ansikt! Eller, kvar er no ansiktet ditt eigentleg. Er det auger du har der? Åh, det er auger! Og du skal leggast på formalin! Nei og nei.
- Eg hadde aldri trudd at eg skulle måtte drepe dyr når eg vart biolog, sa ei av forskarane.
- Her var det nokre amfipodar, ja! Inger Marie Beck (t.v.) og Josefina Johansson inspiserer dagens fangst.
Hannu Koponen gir Heidi Gabrielsen ein dusj.
Godhjarta, det er dei her ute på havet.
- Vi er som ein stor familie, har fleire sagt.
Det er det inntrykket eg har fått.
Fnisete damer har det vore mange av. Men det finst nokre mannfolk også. Strikking har eg ikkje sett noko til, og lite filmsjåing har det også vore. Nokon sa noko om at dei fekk sett nok fjernsyn med livesendingane frå havbotnen. Det kan eg forstå.
Det aller kjekkaste for ein journalist om bord, er at ingen har rista surt på hovudet viss eg har stilt spørsmål – det verkar rett og slett som om alle er veldig trivelige her ute, og at ting ikkje gjerast meir vanskelege enn dei treng å vere. Tusen takk for at eg fekk vere med på tokt, det har vore ei oppleving å vere om bord!
